Disleksi Nedir Belirtileri

Disleksi nedir belirtileri nelerdir? Soruları özellikle günümüzde ilkokul düzeyi çocuklarda sık karşılaşılan bu problem kapsamında sık sık araştırılmaktadır.

Normal veya üstün zekâ seviyesine sahip olan çocuklarda bazen ruhsal, fiziksel veya nörolojik herhangi bir sorun görülmese de okuma, konuşma, yazma bir gül düşünme veya aritmatik beceriler kapsamında zorluk yaşaması söz konusu olabilmektedir.

Çocukluk döneminde özellikle yaygın olarak tespit edilen bu rahatsızlıklar içerisinde özel okuma bozukluğu olarak adlandırılan disleksi doğuştan kelime körlüğü olarak da adlandırılmaktadır. Bu çocukların okuma kapsamında kelimeleri doğru okuyamama durumu göstermeleri disleksi hastalığının en yaygın ve en çok bilinen belirtilerini oluşturmaktadır.

Ancak disleksik skalası oldukça geniş olup bazen hiç okuyamama şeklinde görülebileceği gibi bazen harf veya hece atlama, heceleyerek okuma, ters çevirme harf ekleme veya döndürme gibi seviyelerde de görülebilmektedir.

Disleksi Nedir?

Disleksi, zor okuma, yazma ve heceleme sorunlarına yol açan nörolojik bir öğrenme bozukluğudur. Disleksi, okuma ve yazma becerilerini etkileyen ve genellikle dil becerilerindeki zayıflıklardan kaynaklanan bir durumdur.

Disleksili bireyler, yazılı metinleri okurken harfleri karıştırabilir, kelimeleri ters yazabilir, harfleri atlayabilir veya ekleyebilir. Bu nedenle, okuma anlama, okuma hızı, yazma ve heceleme becerilerinde zorluk yaşarlar. Ayrıca, matematik becerileri, bellek, dikkat ve sözlü ifade becerilerinde de sorunlar yaşayabilirler.

Disleksi, genellikle kalıtımsal bir özelliktir ve beynin dil işleme bölgesindeki bazı farklılıklardan kaynaklanır. Disleksinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, beyin kimyasındaki ve yapısındaki farklılıkların rol oynadığı düşünülmektedir. Erken teşhis ve doğru müdahale ile, disleksili bireyler okuma ve yazma becerilerini geliştirebilirler ve disleksinin etkilerini azaltabilirler.

Disleksi Belirtileri

Günümüzde artık birçok rahatsızlık daha fazla göz önünde olduğu için ebeveynler çocuklarının kendi yaşıtlarından farklı olduğu durumlarda disleksi gibi rahatsızlıklardan şüphe etmektedirler. Ancak çocuklarda görülen bazı fiziksel veya zihinsel gelişim süreçleri farklılık gösterebilmektedir.

Bu nedenle her ne kadar disleksi belirtileri nelerdir? Sorusunun cevabı araştırılırsa da uzman kişiler tarafından yapılan testler gerçekleştirilip tanı konulmadıkça ebeveynlerin veya uzman olmayan kişilerin çocuklara disleksi tanısı koymaları yanlıştır.

Çocuklarda görülen 6 farklı tip disleksi bulunmakta olup bunlar fonolojik disleksi, yüzeysel disleksi, görsel disleksi, birincil disleksi, ikincil disleksi ve travma disleksi olarak kategorilendirilmektedir.

Genellikle ilkokul başlangıcına kadar fark edilmesi mümkün olmayan disleksi belirtileri 8 yaş itibariyle fark edilebilmektedir. Çocuklarda yaygın olarak görülen disleksi belirtileri ise kendi içerisinde okul öncesi, okul çağı, gençler ve yetişkinler olarak farklılık göstermektedir.

Okul öncesi dönemde sık sık karşılaşılan disleksi belirtileri şöyle sıralanabilir;

  • Geç konuşma       
  • Harfler, renkler ve sayıların isimlerini hatırlamada zorluk çekme        
  • Kelimeleri söylerken ses sırasını karıştırma ya da birbirleri ile benzer kelimeler arasında ayırt etmede zorluk çekme    
  • Tekerleme söylemede ya da kafiyeleri öğrenmede zorluk çekme       
  • Yeni kelimeleri öğrenmede yavaşlık

Okul çağında karşılaşılan disleksi belirtileri şöyledir;

  • Duyduklarını anlama ve kavramada sorunlar yaşama        
  • Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma       
  • Doğru kelimeyi bulma veya sorulara cevap oluşturmada zorluk çekme        
  • Çeşitli nesnelerin sıralamasını hatırlamada zorluk çekme       
  • Yaşına göre beklenen seviyenin altında okuyabilme        
  • Yabancı bir kelimeyi telaffuz ederken güçlük yaşama      
  • Heceleme ve imlada zorluk yaşama      
  • Okuma ödevlerini normalden uzun sürede tamamlama       
  • Harfler veya kelimeler arasındaki benzerliklerle farklılıkları görmede / işitmede zorluk çekme

Gençlerde ve yetişkinlerde disleksi belirtileri ise şöyledir;

  • Yavaş ve zorla okuma/yazma        
  • İsimleri veya kelimeleri telaffuz edememe veya hatırlama zorlukları        
  • Hecelemede zorluk       
  • Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma       
  • İçindeki kelimelerden kolaylıkla anlaşılamayacak şaka ya da ifadeleri anlama zorlukları       
  • Ezberlemede zorluk          
  • Hikaye özetlemede zorluk       
  • Yabancı bir dili öğrenmede zorluk       
  • Okumayı veya yazmayı içeren faaliyetler için beklenmedik sürelere ihtiyaç duyma       
  • Okuma ya da yüksek sesle okuma sırasında güçlük çekme        
  • Matematik problemlerini çözmede zorluk

Disleksi Olan Çocuğun Özellikleri

Disleksi, okuma, yazma ve bazen konuşma yeteneğini etkileyen bir öğrenme bozukluğudur. Disleksi olan çocuklarda yaygın olarak görülen bazı benzer özellikler bulunmaktadır. Disleksi olan çocuğun özellikleri genel olarak şöyle sıralanabilir;

Okuma konusunda zorluk yaşarlar. Kelimeleri yanlış okuyabilirler, bazen atlayabilirler veya sözcükleri ters çevirebilirler. Okuma hızları da diğer çocuklara göre daha yavaş olabilir.

  • Yazma konusunda da zorluk yaşarlar. Yazarken harfleri ters veya yanlış yazabilirler, cümle yapılarını doğru oluşturmakta zorlanabilirler      
  • Konuşma bozukluğu da yaşayabilirler. Dilbilgisi kurallarına uymakta zorlanabilirler, kelime dağarcıkları da sınırlı olabilir      
  • Dikkatlerini sürdürmekte zorluk yaşayabilirler. Okuma veya yazma yaparken kolayca dikkatleri dağılabilir
  • Kısa süreli hafıza sorunları yaşayabilirler. Bir şeyi hatırlamakta veya anlamakta zorlanabilirler         
  • Matematik konusunda da zorluk yaşayabilirler. Sayıları hatırlamakta veya işlemleri doğru yapmakta zorlanabilirler        
  • Görsel ve işitsel uyaranlara karşı hassas olabilirler. Gürültülü veya çok hareketli ortamlarda okuma veya yazma yapmakta zorlanabilirler

Disleksi olan her çocuğun belirtileri farklı olabilir ve bu belirtiler yaşa göre değişebilmektedir. Bu nedenle, disleksi şüphesi olan bir çocuğun uzman bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.

Disleksi Geçer Mi?

Disleksi geçer mi? Diye merak edenler için ise disleksi bir öğrenme bozukluğu olduğu için, tamamen geçirilemez ancak uygun tedavi ve destekle belirtileri hafifletilebilir ve öğrenme süreci kolaylaştırılabilir cevabını vermek mümkündür.

Disleksi olan çocuklar, uygun öğrenme stratejileri, özel eğitim ve destek programları, ilaç tedavisi gibi farklı tedavi yöntemleriyle yardım alabilirler. Bunların hepsi bir arada kullanıldığında, disleksinin belirtileri kontrol altına alınabilir ve öğrencilerin okuma, yazma, dil ve matematik becerileri geliştirilebilir.

Disleksinin erken tanı ve tedavisi önemlidir. Çünkü erken müdahale, disleksi olan çocukların okulda başarılı olmalarına yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda kendilerine olan güvenlerini artırmaktadır.

Tedaviye rağmen, disleksi olan bireylerin bazı günlük aktivitelerde hala zorluk çekmeleri olasıdır. Ancak, uygun tedavi ve destek programları sayesinde, bu zorluklar minimize edilebilir ve disleksi olan bireyler normal bir yaşam sürdürebilirler.

Disleksi Testi

Disleksi tanısı için en doğru sonuçları disleksi testi vermektedir. Bu alanda test yapma ve tanı koyma yetkisi bulunan uzman kişiler tarafından geçekleştirilen testler doğrultusunda tanı konulması gerekmektedir.

Tam bir tedavisi olmaması nedeniyle çocuklarda görülen bu rahatsızlığın ortaya koyduğu belirtileri azaltma yoluna gidilmektedir.