Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel davranışçı terapi, 1960’lı yıllarda ortaya çıkmış olan bir terapi ekolüdür. Bilişsel davranışçı terapi Aoron Beck tarafından ortaya atılmıştır ve günümüzde yaygın olarak psikologların kullandıkları bir terapi yöntemidir.

Bilişsel davranışçı terapi, anlık çözümler sunar. Kurucusu olan Beck, kişilerin zihinlerinde bulunan otomatik inançların değiştirilerek kişilerin düşüncelerini ve davranışlarını değiştirmenin mümkün olduğunu belirtmiştir.

Otomatik düşünceler ise, kişinin zihninde bulunan ve kişi bilinçli olarak düşünmese dahi ortaya çıkan işlevsiz düşüncelerdir. Örneğin, kişinin sevdiği biri ile olan buluşma planı karşı taraf tarafından son anda iptal edilmiş ise kişinin zihninde “Beni zaten sevmiyor, bu yüzden de buluşmak istemiyor.” düşüncesi belirebilir. Ancak yalnızca karşı tarafın o anda acil bir işi çıkmıştır.

Bilişsel Davranış Nedir?

Bilişsel davranışçı terapinin temelini oluşturan bilişsel davranış nedir? Bilişsel davranış, kişinin zihninde oluşan işlevsiz düşüncelere göre davranışlarını yönlendirmesi anlamına gelmektedir. Tüm psikolojik rahatsızlıklarda kişilerin zihinlerinde birtakım işlevi olmayan düşünceler bulunduğu belirtilmektedir.

Bu sebeple bilişsel davranışçı terapi, kişilerin bu yanlış ya da herhangi bir amaca hizmet etmeyen düşüncelerinin değiştirilmesini amaçlar. Bu yöntemi kullanarak terapi yapan bir terapist de kişinin bu düşüncelerini değiştirmesine ve fark etmesine yardımcı olur.

Bilişsel davranışçı terapi, mevcut olan sorunu ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Bu sebeple de direkt olarak sorun odaklı çalışır. Bilişsel davranışçı terapinin etkin olabilmesi için terapistin yaklaşımı kadar, hastanın da tedaviyi algılama ve uyum gösterme becerisi önemlidir.

Bilişsel Davranışçı Terapi Eğitimi

Günümüzde oldukça yaygın olarak kullanılmakta olan terapi ekollerinden biri olan bilişsel davranışçı terapi yöntemini uygulayabilmek için bu alanda bazı eğitimler almak gerekmektedir. Bilişsel davranışçı terapi eğitimi pek çok dernek ve kurum tarafından verilmektedir.

Ancak bu terapi eğitimini herkes alamaz. Bilişsel davranışçı terapi eğitimini yalnızca psikiyatristler ve psikologların alması uygundur. Çünkü bu terapi yönteminin uygulayıcısı olmak için öncelikli olarak bir ruh sağlığı alanı çalışanı olmanız gerekmektedir.

Bu nedenle de ülkemizde ruh sağlığı alanında çalışacak olan kişilerin yetiştirildiği psikoloji ve tıp bölümlerini bitirmiş kişilerin bu terapi ekolünün eğitimini alarak uygulayıcısı olması uygundur. Bilişsel davranışçı terapi eğitimi oldukça kapsamlı bir eğitimdir. Bu nedenle bu eğitimin etkin bir şekilde alınabilmesi için kişilerin ruh sağlığı alanında sağlam bir temeli olması gereklidir.

Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemleri

Bilişsel davranışçı terapi yöntemleri günümüzde pek çok psikolojik rahatsızlığın tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bilişsel davranışçı terapi yöntemine başta fobilerin tedavi edilmesinde olmak üzere depresyon, panik atak ya da anksiyete sorunları gibi kaygı bozukluklarının tedavisi için de başvurulmaktadır.

Bilişsel davranışçı terapi uygun teröpatik ilişki kurulduğunda ve hasta da iyileşmeyi istediği takdirde son derece faydalı bir terapidir. Bu terapi yönteminin eleştirilen tek yanı, halihazırda mevcut olan sorun üzerine çalışmasıdır.

Yani, direkt olarak sorun merkeze alınarak bu sorunun çözülmesi için çalışmalar yapılır. Bu terapi yönteminde sorunun nedenine inilmez. Daha doğrusu, sorunun neden oluştuğu bilişsel davranışçı terapinin ilgilendiği konular arasında yer almaz.

Bu sebeple de özellikle fobilerin yeniden ortaya çıkabildiği görülmektedir. Ancak bu durum herkes için geçerli olmayıp bazen de belli durumlar karşısında tetiklenmektedir. Genel olarak bilişsel davranışçı terapi etkin bir terapi yöntemi olarak kabul edilir ve pek çok ruh sağlığı çalışanı tarafından uygulanır.

Bilişsel Davranışçı Terapi Derneği

Ülkemizde ruh sağlığı alanında başta Türk Psikologlar Derneği olmak üzere pek çok dernek kurulmuştur. Bu derneklerden bazıları direkt olarak bir terapi ekolü üzerine yoğunlaşmış olan derneklerdir.

Ülkemizde kurulan ve ruh sağlığı alanında faaliyet gösteren bilişsel davranışçı terapi derneği de bulunmaktadır. Bu derneğin ismi Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği olarak belirtilebilir.

Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği, bu alanda pek çok eğitim düzenlemektedir. Ruh sağlığı alanında çalışan kişilerin bu dernekten pek çok eğitim aldığı da söylenebilir. Bu konuda oldukça fazla faaliyet düzenleyen ve yetkin derneklerden bir tanesidir.

Bilişsel Davranışçı Terapi Ev Ödevi Örnekleri

Bilişsek davranışçı terapi yöntemi, temelinde danışanın da aktif bir şekilde rol aldığı bir terapi yöntemine sahiptir. Terapist ve danışanın karşılıklı olarak uyum içerisinde çalışması sonucu kişide mevcut olan sorun kolaylıkla çözüme ulaştırılabilir.

Bu nedenle de terapist öncelikli olarak kişinin zihninde bulunan otomatik düşünceleri üstünde çalışır. Otomatik düşüncelerin neler olduğu tespit edilerek kişinin de bu düşüncelerin işlevsiz oluşunu kendisi tarafından fark etmesi sağlanır.

Daha sonra bu düşüncenin değiştirilmesi için terapist, danışanına bazı ev ödevleri verebilir. Bilişsel davranışçı terapi yöntemini diğer terapi yöntemlerinden ayıran en önemli faktör danışanın da terapi sürecinde aktif rol alıyor oluşudur.

Bilişsel davranışçı terapi ev ödevi örnekleri olarak şunu söyleyebiliriz; her psikolojik rahatsızlık ev ödevleri ile çözülmeyebilir. Ancak genel olarak verilmiş olan ödevlerin düzgün yapılması, kişinin tedavisinde büyük bir ilerlemeye neden olmaktadır.

Aynı zamanda her ev ödevi her psikolojik rahatsızlık için aynı derecede etkili olmaz. Bu nedenle var olan soruna yönelik ev ödevlerinin verilmesi önem taşımaktadır. Çünkü bazı durumlarda verilen ev ödevinin danışan tarafından reddedilme olasılığı yüksektir.

Örneğin, örümcek fobisi için bilişsel davranışçı terapi yöntemini kullanan bir terapistten terapi alan bir kişi, terapistin ev ödevi olarak bir örümceğe dokunmasını istemesini büyük olasılıkla reddedecektir.

Bu nedenle ev ödevlerinin verilmiş olma zamanı da önemlidir. Kişi, halen zihninde işlevli olmayan düşüncelere sahip ise verilen ödevleri yerine getirmek konusunda büyük bir sıkıntı yaşayacaktır.

Bilişsel davranışçı terapi yöntemi genel olarak kaygı bozukluklarının tedavisi için etkili bir çözümdür. Örneğin, sosyal kaygı bozukluğu olarak isimlendirilen bir psikolojik sorunda kişi, diğerleri tarafından alay edileceği ya da utandırılacağı yönünde işlevsiz inanışlara sahip olabilmektedir.

Bu nedenle terapist bu kişiye aslında gerçekten de absürt olarak kabul edilebilecek bir ev ödevi verebilir. Örneğin, bu kişiden yolda yürürken yalnızca renkli karelere basmasını isteyebilir. Terapistin bunu istemesinin asıl nedeni aslında kimsenin o kişinin davranışlarını umursamadığını göstermektir.