ALS Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

ALS hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir çok fazla araştırılan konulardan bir tanesidir. Genel olarak yeni yeni duymaya başladığımız bu hastalık türü özellikle internet kullanımının çok fazla yaygın olması sebebiyle de çok fazla araştırılmaya başlanmıştır. ALS hastalığı genel olarak 2 şekilde ayrılmaktadır. Ailesel ve sporadiktir olarak ikiye ayrılmaktadır. ALS vakalarının çoğu ise sporadiktir. ALS s hastalığı genel olarak şu şekilde sınıflandırılır.

Klasik ALS: üst ve alt motor kasların hücrelerin bozulmasıyla alakalıdır nokta nörolojik bir hastalıktı. Tüm hastalıkların ağırlıklı olarak bu türde görüldüğü bilinmektedir.

Primerlateral skleroz: Üst motor sinir hücrelerinin bozulduğu ile alakalı bir hastalıktır nörolojik bir hastalıktır nadir olarak görülmektedir

Progresifbulbar felç: Alt motor sinir hücrelerinde bozulma meydana gelmesiyle ortaya çıkmaktır ortalama %25 hasta bu hastalığa yakalanmaktadır kişilerde çiğneme konuşma ve yutma güçlülüğü başlamaktadır.

Progresif musküleratrofi: Alt motor nöronlarının kötüleştiği durumdadır nörolojik bir hastalıktır.

Ailevi ALS: Aynı ailede birden fazla kişinin bu hastalığa yakalanma durumu sudur noktam genellikle hastaların% 5 ve %10 burada yer almaktadır.

ALS Hastalığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

ALS hastalığı için risk faktörlerine bakacak olursak birden farklı risk faktörleri olduğunu söylemek doğru olacaktır. Bunları maddeler indirmek gerekir ise risk faktörleri şunlardır.

  • Aile öyküsü özellikle de ailede kalıtım yoluyla bulaşan kişiler var ise bu kişiler için risk altında olduğu söylenebilecek bir         
  • Yaş durumu yaş durumu ilerledikçe kişinin bu hastalığa yakalanma ihtimali daha yüksek olacaktır          
  • Cinsiyet bu hastalık ile alakalı olarak erkeklerde daha fazla görüldüğü söylemek doğru olacaktır          
  • Genetik bu hastalıkta genetik faktörlerde önemli rol oynamaktadır        
  • Sigara içmek özellikle ALS risk faktörünü arttıran en etkenlerden biridir         
  • Çevresel toksin maruz kalma: bazı çalışmalar iş yerlerinde evlerde kurşun gibi diğer maddelere maruz kalmanın da kişinin ALS hastalığına yakalanma ihtimalini arttırdığını görülmektedir           
  • Mesleki durumda özellikle orduda görev yapan kişilerin daha fazla risk oranında olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda kimyasallar ile ilgili iş yerlerinde çalışanların da bu hastalanma yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

ALS Belirtileri Nelerdir?

ALS belirtileri genel olarak baktığımız zaman kişilerde kas gücü ve koordinasyonu kaybı ile alakalı olarak problemler olmaktadır. Hastalık ilerledikçe kişinin bütün fonksiyonlarında azalma meydana gelmektedir. Hatta artık belli bir zaman sonra kişiyi yutkunma olarak bile problem yaşayabilecek noktaya gelmektedir. Kas koordinasyon sistemi bütün vücudumuzu yöneten ayakta durmamızı sağlayan bir işi yapmak hızı sağlayan sistemlerin genel adıdır. Burada yaşadığımız bir sıkıntı kişinin yaşam fonksiyonlarını azaltmakta aynı zamanda yatağa bağlı duruma kadar düşebilmektedir. Genel olarak belirtilere baktığımız zaman

  • Özellikle kollarda omuzlarda ve dilde kas krampları ve seğirme dediğimiz davranışların gözükmesi. ·          
  • Bacaklarda ayaklarda ve bilek kısımlarında hissedilen halsizlik ve güçsüzlük hissi ·          
  • Kişinin günlük yapmış olduğu aktiviteler sırasında zorlanmaya başlama ·          
  • Sık sık kişinin düşmeye başlaması ayağı takılması ·          
  • Kontrol edilemeyecek boyutta gülme ve ağlama durumlarının yaşanması ·          
  • Yazı yazarken zorlanma ·          
  • Kişinin konuşurken zorlanması genellemesi ya da cümleleri yuvarlayarak konuşması ·          
  • Yutkunma güçlüğü ·          
  • Kişinin meydana gelen bilişsel ve davranışsal değişiklikleri olması ·          
  • Ağır ürünlerin kaldırılmasında problem yaşanması ·          
  • Kişide sakarlık görülmesi ve elinde taşıdığı şeyleri devamlı olarak düşürmesi ·          
  • Güçsüzlük ve yorgunluk hissi

Yukarıda sayılan durumlar hastalığın ilk başlarında görülen belirtiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ama hastalık ilerledikçe farklı belirtilerde ortaya çıkmaktadır. Hastalık ilerledikçe görülen belirtiler yukarıdaki belirtilere ek olarak şunlardır

  •  Nefes darlığı           
  • Nefes almada zorluk          
  • Yutkunma problemleri         
  • Felç

ALS Nasıl Teşhis Edilir?

ALS teşhis işlemleri de oldukça kıymetli ve önemlidir. Buradaki kişinin nörolojik olarak bir muayene edilmesi ve sürecin ilerisinde radyolojik olarak ve laboratuvar olarak belli tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Tıbbın gelişmesi ile birlikte artık bu hastalığın teşhis edilmesi ve tedaviye başlanması daha kolay olmaktadır. Genel olarak ALS hastalığı ile ilgili olarak çeşitli laboratuar ve radyolojik testler uygulanmaktadır.

  • Elektromiyogram bu EMG adıyla da bilinmektedir. Sinirlerdeki ve kaslardaki elektriksel aktiviteyi ölçmeye yarayan bir cihazdır.        
  • Kan testleri           
  • Omurilik sıvısı testi        
  • manyetik rezonans görüntüleme diğer bir ismiyle de MR ı

ALS Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

ALS tedavi yöntemleri ile alakalı olarak birçok görülen semptomu azaltmaya yarayan yöntemler bulunmaktadır noktam bu hastalığın ileriye gitmesini önlemeye çalışan yöntemlerdir. Ama genel olarak kesin olarak bir tedavi yönteminin olduğunu söylemek kesinlikle kişileri yanıltmak olacaktır. Burada amaç sadece kişinin yaşam kalitesini korumaya çalışmak ve yaşamını devam ettirmek için ve hastalığın seyrini yavaşlatmak için alınan yöntemlerdir. Bu hastalığın tedavisi için birçok doktoru ile de anlaşma yapılmaktadır görüşülmesi gerekmektedir. Fiziksel terapiler için nörolog aynı zamanda dil ve konuşma terapisti diyetisyen solunum terapisti beslenme uzmanı gibi oldukça farklı uzmanlar ile iletişim halinde olunması faydalı olacaktır.

Aşağıdaki tedavi seçeneklerini sadece birkaçıdır.

  • Özellikle kas ağrılarının çok fazla olması sebebiyle kişinin ağrı kesici kullanması kişinin semptomlarının azalmasına yardımcı olacaktır      
  • Kas ve koordinasyonu ile alakalı en büyük sıkıntılar kişinin hareket kabiliyetini kısıtlamasından kaynaklanmaktadır. Bu anlamda iyi bir fizik tedaviyle kişinin hareketi sürekliliğini sağlamak önemli olacaktır        
  • Kişinin iyi beslenmeye teşvik etmek adına aynı zamanda bu kişilerde yutkunma problemi de olmasından kaynaklı olarak sağlıklı bir beslenme ile kişinin hastalığının ilerlemesi mümkün olduğu kadar engellenmeye çalışılacaktır        
  • Kişinin özellikle o dil çevresinde olan kaslarındaki kayıp ile alakalı olarak bir konuşma terapisiyle devam edilmesi kişinin konuşma yetisinin kaybedilmemesi adına oldukça önemli olacaktır         
  • Giyinme yemek yeme tuvalet gibi ihtiyaçlarıyla alakalı olarak birkaç medikal alet alınması tutunma çubukların alınması erişim cihazları atel gibi ürünlerin alınması da kişinin yaşam kalitesini korumasına yardımcı olacaktır        
  • Kişinin fonksiyonel bağımsızlık en üst seviyeye çıkarmak maksadıyla tekerlekli sandalyeler elektrikli yataklar şilteler tahtalar gibi özel ekipmanlar kişinin kendisini daha iyi hissetmesine ve hayattan kopmasına fayda sağlayacaktır.